छत्तीसगढ़ी व्याकरण काल के भाग अउ उदाहरण
*छत्तीसगढ़ी व्याकरण*
*आज के पाठ*
*काल* (समय)
काल या समय के 3 प्रकार होथे।
वर्तमान काल - आज/अभी जेन समय चलत हे।
भूत काल - आज के पहिली जेन समय बीत चुके हे।
भविष्य काल - आज के बाद जेन समय आही।
ये तीनों काल ला चार प्रकार मा बाँटे गेहे।
सामान्य काल
अपूर्ण काल
पूर्ण काल
पूर्ण अपूर्ण काल
सामान्य काल अनिश्चित होथे। बस अतके पता चलथे कि कुछु काम होथे।
अपूर्ण काल मा कोनो काम चलत हे, के बोध होथे।
पूर्ण काल मा ये पता चलथे
पूर्ण अपूर्ण काल मा ये पता चलथे कि कतका समय ले कोनो काम चलत हे, फेर ये पता नइ चलै कि जउन काम चलत हे वो अउ कतका समय तक चलही।
अब तीनों किसम के काल के चारों प्रकार ला उदाहरण पढ़ के समझव।
*सामान्य (अनिश्चित) वर्तमान काल*
(उत्तम पुरुष/ एक वचन)
मँय जाथँव। मँय खाथँव।
(उत्तम पुरुष/ बहुवचन)
हमन जाथन। हमन खाथन।
(मध्यम पुरूष/ एक वचन)
तँय जाथस। तँय खाथस।
(मध्यम पुरुष/ बहुवचन)
तुमन जाथव। तुमन खाथव।
(अन्य पुरुष/ एक वचन)
वो जाथे। वो खाथे।
राम जाथे। राम खाथे।
सीता जाथे। सीता खाथे।
(अन्य पुरुष/ बहुवचन)
वोमन जाथें। वोमन खाथें।
*अपूर्ण वर्तमान काल*
(उत्तम पुरुष/ एक वचन)
मँय जाsथँव। मँय खाsथँव।
मँय जावत हँव। मँय खावत हँव।
(उत्तम पुरुष/ बहुवचन)
हमन जाsथन। हमन खाsथन।
हमन जावत हन। हमन खावत हन।
(मध्यम पुरूष/ एक वचन)
तँय जाsथस। तँय खाsथस।
तँय जावत हस। तँय खावत हस।
(मध्यम पुरुष/ बहुवचन)
तुमन जाsथव। तुमन खाsथव।
तुमन जावत हव। तुमन खावत हव।
(अन्य पुरुष/ एक वचन)
वो जाsथे। वो खाsथे।
वो जावत हे। वो खावत हे।
राम जाsथे। राम खाsथे।
राम जावत हे। राम खावत हे।
सीता जाsथे। सीता खाsथे।
सीता जावत हे। सीता खावत हे।
(अन्य पुरुष/ बहुवचन)
वोमन जाsथें। वोमन खाsथें।
वोमन जावत हें। वोमन खावत हें।
*पूर्ण वर्तमान काल*
(उत्तम पुरुष/ एक वचन)
मँय जा चुकेंव। मँय खा डारेंव।
(उत्तम पुरुष/ बहुवचन)
हमन जा चुकेन। हमन खा डारेन।
(मध्यम पुरूष/ एक वचन)
तँय जा चुके हस। तँय खा डारे हस।
(मध्यम पुरुष/ बहुवचन)
तुमन जा चुके हव। तुमन खा डारे हव।
(अन्य पुरुष/ एक वचन)
वो जा चुके हे। वो खा डारे हे।
राम जा चुके हे। राम डारे हे।
सीता जा चुके हे। सीता डारे हे।
(अन्य पुरुष/ बहुवचन)
वोमन जा चुकिन हें। वोमन खा डारिन हें।
*पूर्ण अपूर्ण वर्तमान काल*
(उत्तम पुरुष/ एक वचन)
दू दिन ले मँय जाsथँव।
एक घंटा ले मँय खाsथँव।
दू दिन ले मँय जावत हँव।
एक घंटा ले मँय खावत हँव।
(उत्तम पुरुष/ बहुवचन)
दू दिन ले हमन जाsथन।
एक घंटा ले हमन खाsथन।
दू दिन ले हमन जावत हन।
एक घंटा ले हमन खावत हन।
(मध्यम पुरूष/ एक वचन)
दू दिन ले तँय जाsथस।
एक घंटा ले तँय खाsथस।
दू दिन ले तँय जावत हस।
एक घंटा ले तँय खावत हस।
(मध्यम पुरुष/ बहुवचन)
दू दिन ले तुमन जाsथव।
एक घंटा ले तुमन खाsथव।
दू दिन ले तुमन जावत हव।
एक घंटा ले तुमन खावत हव।
(अन्य पुरुष/ एक वचन)
दू दिन ले वो जाsथे।
एक घंटा ले वो खाsथे।
दू दिन ले वो जावत हे।
एक घंटा ले वो खावत हे।
दू दिन ले राम जाsथे।
एक घंटा ले राम खाsथे।
दू दिन ले राम जावत हे।
एक घंटा ले राम खावत हे।
दू दिन ले सीता जाsथे।
एक घंटा ले सीता खाsथे।
दू दिन ले सीता जावत हे।
एक घंटा ले सीता खावत हे।
(अन्य पुरुष/ बहुवचन)
दू दिन ले वोमन जाsथें।
एक घंटा ले वोमन खाsथें।
दू दिन ले वोमन जावत हें।
एक घंटा ले वोमन खावत हें।
*अरुण कुमार निगम*
Comments
Post a Comment